ขากรรไกรผิดรูปเกิดจากอะไร? ส่งผลต่อสมอง การนอน และสุขภาพยังไงบ้าง?

ขากรรไกรผิดรูป (Jaw Deformity) คือภาวะที่โครงสร้างขากรรไกรบนหรือขากรรไกรล่าง (หรือทั้งสอง) มีความผิดปกติจากรูปแบบปกติ อาจยื่นเกิน ถอยหลัง เอียง หรือไม่สมดุลกัน ส่งผลต่อรูปหน้า การสบฟัน การพูด การหายใจ รวมถึงสุขภาพในระยะยาว

ขากรรไกรผิดรูปเกิดจากอะไร?

กรรมพันธุ์ (Genetics)

ลักษณะโครงหน้าที่ผิดรูป เช่น คางยื่น คางถอย หรือใบหน้าเบี้ยว อาจถ่ายทอดมาจากพ่อแม่

ความผิดปกติของการเจริญเติบโต (Growth Abnormalities)

ขากรรไกรบนและล่างเจริญเติบโตไม่สมดุลกัน

• ขากรรไกรบนโตไม่เต็มที่ → ทำให้ใบหน้าดูแบน หรือคางถอย
• ขากรรไกรล่างโตเร็วกว่าขากรรไกรบน → ทำให้คางยื่น

พฤติกรรมในวัยเด็ก

• การดูดนิ้ว
• การกัดปาก
• หายใจทางปาก
• การเคี้ยวอาหารข้างเดียวเป็นเวลานาน

อุบัติเหตุหรือการบาดเจ็บ (Trauma)

กระดูกขากรรไกรอาจแตกหรือเคลื่อนผิดที่ แล้วเชื่อมตัวผิดตำแหน่ง ส่งผลให้รูปหน้าผิดไปจากเดิม

โรคหรือความผิดปกติอื่นๆ

การอักเสบของข้อต่อขากรรไกรเรื้อรัง (TMJ Disorders) ก็สามารถทำให้โครงสร้างขากรรไกรเปลี่ยนแปลง กระดูกขากรรไกรละลายหรือยุบตัว

ขากรรไกรผิดรูป ส่งผลต่อสมอง การนอน  อย่างไร?

1. การไหลเวียนของเลือดและออกซิเจนไปยังสมองลดลง

 ขากรรไกรล่างถอยหรือยุบตัวไปทางด้านหลัง อาจไปเบียดทางเดินหายใจส่วนต้น เมื่อหายใจไม่เต็มที่ ปริมาณออกซิเจนที่ส่งไปยังสมองจะลดลง ส่งผลให้สมองทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ

• รู้สึกเหนื่อยง่าย
• มึนศีรษะ
• สมาธิสั้น
• ความจำลดลง

2. เสี่ยงภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Obstructive Sleep Apnea)

ขากรรไกรถอยหรือเล็กผิดปกติ ทำให้โคนลิ้นหรือเพดานอ่อนหย่อนลงไปปิดทางเดินหายใจระหว่างนอนหลับทำให้เกิด ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ซึ่งจะรบกวนการนอน ส่งผลต่อ “สมอง” โดยตรง

• สมองพักผ่อนไม่เพียงพอ
• มีอาการง่วงกลางวัน
• สมองเสื่อมเร็วขึ้น
• เพิ่มความเสี่ยงของ โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) และโรคหัวใจ

3. ระบบประสาทเสียสมดุลจากกล้ามเนื้อที่ตึงผิดปกติ

ขากรรไกรผิดรูปมักส่งผลให้กล้ามเนื้อใบหน้าและคอทำงานไม่สมดุล
ความตึงเครียดจากกล้ามเนื้อที่พยายามชดเชยอาจส่งผลไปถึงระบบประสาทบริเวณท้ายทอยและสมอง

• ปวดศีรษะเรื้อรัง (Tension-type headache)
• ปวดต้นคอหลังหรือบริเวณท้ายทอย
• ปวดกระบอกตา มึนศีรษะ

4. ส่งผลต่อพัฒนาการสมองในเด็กและวัยรุ่น

ในเด็กที่มีขากรรไกรผิดรูปและหายใจทางปากเป็นประจำ จะส่งผลต่อ ระดับออกซิเจนในเลือด ระดับออกซิเจนที่ไม่เหมาะสมมีผลโดยตรงต่อ พัฒนาการทางสมอง ความจำ และอารมณ์

• เด็กกลุ่มนี้มักมีสมาธิสั้น เหนื่อยง่าย เรียนรู้ช้ากว่าเด็กปกติ
• ระดับออกซิเจนที่ไม่เหมาะสมมีผลโดยตรงต่อ พัฒนาการทางสมอง ความจำ และอารมณ์
• เด็กกลุ่มนี้มักมีสมาธิสั้น เหนื่อยง่าย เรียนรู้ช้ากว่าเด็กปกติ

แนวทางการรักษาขากรรไกรผิดรูป

การรักษาแบ่งออกเป็น 2 แนวทางหลัก คือ

1. การรักษาแบบไม่ผ่าตัด

• ใช้การจัดฟัน เพื่อปรับการสบฟัน และโครงหน้าที่ผิดรูปเล็กน้อย
• เหมาะกับผู้ที่อายุยังไม่หยุดการเจริญเติบโต หรือผิดรูปไม่รุนแรง

2. การรักษาแบบผ่าตัด (ศัลยกรรมขากรรไกร หรือ Orthognathic Surgery)

• ใช้ในกรณีโครงกระดูกผิดรูปมาก เช่น คางยื่น คางถอย หน้าเบี้ยวชัดเจน
• ผ่าตัดเพื่อปรับตำแหน่งขากรรไกรให้สมดุล แล้วจึงจัดฟันร่วมด้วย
• ช่วยให้ได้ผลลัพธ์ทั้งในด้านฟังก์ชัน (พูด เคี้ยว หายใจ) และความสวยงาม

สรุป

ขากรรไกรผิดรูปไม่ใช่แค่ปัญหาด้านความงาม แต่เกี่ยวข้องกับสุขภาพโดยรวม การตรวจเช็คโดยทันตแพทย์เฉพาะทาง หรือศัลยแพทย์ขากรรไกรเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อหาทางรักษาให้เหมาะกับแต่ละบุคคล หากคุณมีอาการเข้าข่าย หรือสงสัยว่าตัวเองอาจมีปัญหานี้ อย่ารอช้า การวินิจฉัยที่แม่นยำและการรักษาที่ตรงจุดจะช่วยให้ชีวิตดีขึ้นทั้งในด้านสุขภาพและความมั่นใจ

@thefaceforhealth

ทำไมต้อง Sleep Test ก่อนผ่าตัดขากรรไกร❓ มีความเกี่ยวข้องกันอย่างไร🤔 . 💬 ชวนคุยกับ ทพ.ดร.อมรพงษ์ วชิรมน (ท.5682) แพทย์เฉพาะทาง Maxillofacial ศัลยกรรมช่องปากและใบหน้าขากรรไกร . ศัลยกรรม ปรับรูปหน้า ปรับโครงหน้า เลื่อนขากรรไกร ผ่าตัดขากรรไกร TMD TMJ ข้อต่อขากรรไกรอักเสบ ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ขากรรไกรผิดปกติ คางสั้น ปากอูม ฟันไม่สบ sleeptest ตรวจการนอนหลับ

♬ Priceless – Maroon 5 & LISA

อ่านเพิ่มเติม : สาเหตุของใบหน้าไม่เท่ากัน หน้าไม่เท่ากันวิธีแก้มีอะไรบ้าง วิธีรักษาปรับรูปหน้าให้เท่ากัน

อ่านเพิ่มเติม : TMD (Temporomandibular Disorders)