ฟันยื่น ปากอูม ทำยังไงดี ต้องจัดฟัน ปากอูม หรือ ศัลยกรรมปากอูม ดีนะ?
“ปากบนยื่นมาก ไม่ชอบหน้าตัวเองเลยค่ะ พอจะมีวิธีแก้ไหมคะ”
“คางถอยมาก จนแทบจะเหมือนคนไม่มีคางแล้ว”
“ฟันบนคร่อมฟันล่าง มีปัญหาการเคี้ยวมาก ไม่ไหวแล้วค่ะ”
ทั้งหมดนี้คือปัญหากวนใจใครหลายคนอยู่เป็นอย่างมาก ที่ต้องทนกับใบหน้าที่หดสั้น ฟันยื่น ปากอูม ผิดปกติ รู้สึกแย่กับตัวเองเมื่อส่องกระจก บางรายอาจไม่มั่นใจยิ้มเลย เพราะยิ้มแล้วเห็นเหงือก หรือแม้แต่ใช้ชีวิตลำบาก ไม่ว่าจะเรื่องกินหรือนอน ทั้งเคี้ยวอาหารไม่ได้เต็มที่แบบคนอื่น รวมถึงขั้นมีปัญหาด้านการหายใจ เพราะมีใบหน้าที่แบบข้างต้น ปัญหานี้เกิดจากอะไร ส่งผลอย่างไรได้บ้าง แล้วมีวิธีแก้ไขอย่างไร หาคำตอบได้ในบทความนี้!
ลักษณะแบบไหน ถึงเรียกว่า ฟันยื่น ปากอูม หรือ ปากอูมยื่น
ปากอูมยื่น คือ ลักษณะที่ปากส่วนบนยื่นออกมามากว่าปกติอย่างเห็นได้ชัด มองเห็นได้ทั้งด้านหน้าและด้านข้าง บางรายอาจเป็นปัญหาเล็กที่เกิดเพียงบริเวณริมฝีปาก แต่สำหรับบางรายอาจเห็นได้ว่า ฟันบนยื่นออกมาแบบชัดเจนคร่อมฟันล่าง อาจถึงขั้นทานอาหารลำบาก ทำให้ดู ฟันเหยิน ปากอูม หรือพอมองภาพรวมแล้วเห็นว่า คางถอยหดสั้น สังเกตได้ง่ายที่สุดเมื่อมองจากด้านข้าง
ฟันยื่น ปากอูม เกิดจากอะไร
1. เนื้อปากด้านบน
เกิดจากเนื้อปากด้านบนที่มีลักษณะหนา หรือยื่นออกมามากกว่าปกติ เป็นลักษณะที่ถ่ายทอดได้ทางพันธุกรรรม
2. การเรียงตัวของฟัน
การมีฟันบนซ้อน เก หรือ ฟันด้านบนที่ยื่นออกมาด้านหน้าจนคร่อมฟันล่าง สามารถถ่ายทอดได้ทางพันธุกรรม รวมไปถึงพฤติกรรมวัยเด็กที่ชอบดูดนิ้ว หรือใช้ลิ้นดุนฟัน ก็มีส่วนที่ทำให้ ฟันเหยิน ปากอูม ด้วย
3. โครงสร้างของกระดูกขากรรไกร
เกิดจากกระดูกขากรรไกรล่างเติบโต แบบไม่สัมพันธ์กับขากรรไกรบน หรือ เจริญเติบโตไม่เต็มที่
4. การผ่าตัดเนื้องอก
การผ่าตัดเนื้องอกบริเวณใบหน้า มีโอกาสส่งผลกระทบต่อขากรรไกรล่าง ทำให้คางหดสั้นได้
5. อุบัติเหตุ
การได้รับแรงกระทบกระเทือนอย่างรุนแรงกับใบหน้า ทำให้การเติบโตของกระดูกขากรรไกรหยุด หรือ เจริญเติบโตปิดปกติ
6. โรค หรือ อาการบางชนิด
โรคหรืออาการที่ทำให้เกิดลักษณะคางหด ฟันยื่น ปากอูม โดยทั่วไปมี 4 ชนิด
1) ปิแอร์-โรแบง (Pierre-Robin)
เป็นความผิดปกติตั้งแต่กำเนิด โดยมีลักษณะ 3 อย่างรวมกัน คือ ปากแหว่งเพดานโหว่ ลิ้นตก คางหด
2) ไมโครโซเมียครึ่งหน้า (Hemifacial Microsomia)
เป็นความผิดปกติของขากรรไกรล่างตั้งแต่กำเนิด มีอาการหน้าเบี้ยวไปด้านใดด้านหนึ่ง มีลักษณะคางหดสั้นร่วมด้วย หากรุนแรงมากคนไข้มักมีปัญหาด้านการหายใจ
3) นาเกอร์ซินโดรม (Nager Syndrome)
เป็นกรณีที่พบได้น้อย เป็นผลมาจากการกลายพันธุ์ทางพันธุกรรม คนไข้มักมีขากรรไกรเล็ก และแก้มห้อยย้อยลง กล้ามเนื้อควบคุมคอและกรามผิดปกติ และมีปัญหาในอวัยวะอื่นๆ ร่วมด้วย
4) กลุ่มอาการเทรชเชอร์ คอลลินส์ (Trecher Collins Syndrome)
ความผิดปกติทางพันธุกรรมที่พบได้ยากเช่นเดียวกัน ไม่ได้รับมาจากพันธุกรรมเสมอไป แต่ผู้ป่วยสามารถส่งลักษณะนี้ไปยังลูกหลานได้ เป็นอาการที่กระดูกบนในหน้าไม่สามารถเติบโตไปเป็นส่วนต่างๆ ได้อย่างปกติ โดยเฉพาะขากรรไกรล่าง ใบหู โหนกแก้ม
ฟันยื่น ปากอูม คางหดสั้น ทำให้เกิดผลกระทบอะไรได้บ้าง
ปัญหา ปากอูมยื่น อาจทำให้เกิดปัญหาการบดเคี้ยว เสี่ยงเกิดการบาดเจ็บในช่องปาก เกิดคราบสะสมจากเศษอาหาร หรืออาจทำให้รู้สึกเจ็บได้ด้วยในบางราย ทารกบางคนไม่สามารถดูดนมจากเต้าหรือขวดนมได้ โครงหน้าลักษณะนี้ทำให้มีโอกาสเกิดอาการข้อต่อกระดูกขากรรไกรอักเสบ (TMJ) ที่ทำให้รู้สีกเจ็บ มีเสียงคลิกใกล้หู หรือกล้ามเนื้อกระตุกได้ และเนื่องจากการมีคางที่สั้นมาก โอกาสที่ลิ้นจะมาปิดกั้นทางเดินหายใจจึงสูงไปด้วย คนไข้จึงสามารถมีอาการนอนกรนหรือภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (Sleep Apnea) โดยไม่รู้ตัวได้อีกด้วย
แก้ไขภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ด้วยการผ่าตัดขากรรไกร
ฟันยื่น ปากอูม แก้ยังไง ?
3 แนวทางการรักษา ฟันยื่น ปากอูม
1. ศัลยกรรมริมฝีปาก
การศัลยกรรมริมฝีปาก เพื่อแก้ปากบนยื่น เป็นการแก้ไขปัญหาไม่รุนแรงที่เกิดแค่กับเพียงเนื้อริมฝีปาก ซึ่งแพทย์สามารถแก้ไขปรับรูปทรงริมฝีปาก ตัดแต่งเนื้อปากให้เล็กลงได้ เป็นการผ่าตัดเล็ก ใช้เวลาไม่นาน
2. จัดฟัน ปากอูม
หากแพทย์วินิจฉัยแล้วว่า การเรียงตัวของฟันคือสาเหตุที่ทำให้คนไข้ ฟันเหยิน ปากอูม ผ่านการตรวจสภาพช่องปาก วิเคราะห์จากพิมพ์ฟัน และการเอกซเรย์ คนไข้จึงสามารถเข้ารับการแก้ไขปัญหาที่ฟันได้โดยตรง โดยวิธีที่ใช้รักษาคือ การจัดฟัน ซึ่งมีให้เลือก 3 ประเภท
1) จัดฟันแบบธรรมดา (Bracket Brace)
คือการจัดฟันโดยใช้โลหะ หรือเป็นยางสีที่เราสามารถพบเห็นได้บ่อยๆ การจัดฟันประเภทนี้ มีราคาไม่สูงเท่าการจัดฟันวิธีอื่น พบแพทย์เป็นประจำทุกเดือนเพื่อปรับเครื่องมือจัดฟัน ทำความสะอาดค่อนข้างยาก และอาจจะทำให้รู้สึกไม่สบายปากในบางช่วง
2) จัดฟันแบบดามอน (Damon System)
เครื่องมือจัดฟันจะคล้ายกับชนิดโลหะ แต่ระยะเวลาการจัดน้อยกว่า ฟันเข้าที่ได้เร็วกว่า และด้วยการใช้ลวดชนิดพิเศษ และความพิเศษของเครื่องมือ ทำให้การเคลื่อนฟันระคายเคืองช่องปากน้อย การเคลื่อนที่เป็นไปอย่างนุ่มนวล ทำความสะอาดฟันได้ง่ายเพราะไม่มียางรัด แต่มีราคาค่อนข้างสูงกว่าแบบปกติ
3) จัดฟันแบบใส (Invisible Aligners)
เป็นการจัดฟันแบบไร้เหล็ก ได้รับความนิยมมากในปัจจุบัน เพราะเป็นเครื่องมือแบบใส สังเกตได้ยากเมื่อครอบติดกับฟัน สามารถถอดออกได้ ออกแบบมาเฉพาะบุคคล เครื่องมือแต่ละชุดจะมีลักษณะเปลี่ยนไปเรื่อยๆ ทำให้ฟันค่อยๆเรียงตัวสวยขึ้น โดยใช้ระยะเวลาเพียง 12-18 เดือน โดยสำหรับผู้ที่เคยผ่านการจัดฟันมา ใช้เวลาเพียง 3-6 เดือนเท่านั้น ซึ่งเป็นระยะเวลาที่ใช้เร็วกว่าจัดฟันปกติประมาณ 30% แต่ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับสภาพฟันของแต่ละบุคคลด้วย
3. ผ่าตัดขากรรไกรร่วมจัดฟัน “ศัลยกรรมปากอูม”
ผ่าตัดขากรรไกรร่วมจัดฟัน (Orthognathic Surgery) เป็นศัลยกรรมแก้ปากอูม คางหดถอย หรือ ปัญหาโครงหน้าอื่นๆ เช่น ใบหน้าไม่สมมาตร คางยื่น ฟันไม่สบ โดยแก้ปัญหาที่โครงสร้างขากรรไกรโดยตรง ปัจุบันการผ่าตัดขากรรไกรร่วมจัดฟันมีอยู่ 2 แบบ ได้แก่ แบบดั้งเดิม (Conventional Approach) และแบบผ่าตัดขากรรไกรก่อนการจัดฟัน (Surgery-First Approach)
1) การผ่าตัดขากรรไกรแบบดั้งเดิม (Conventional Approach)
การผ่าตัดลักษณะนี้ ต้องจัดฟัน 2 ครั้ง คือก่อนและหลังการผ่าตัด คนไข้ต้องจัดฟันครั้งแรกเพื่อให้ฟันเรียงตัวได้ประมาณหนึ่งก่อนเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการผ่าตัด ระยะเวลาในการจัดฟันครั้งแรกอยู่ที่ประมาณ 1-2 ปี จากนั้นจึงเริ่มผ่าตัดเลื่อนขากรรไกรเพื่อแก้ไขปัญหาโครงหน้า เมื่อผ่าตัดขากรรไกรเรียบร้อยแล้ว คนไข้จำเป็นต้องจัดฟันต่อ เนื่องจากหากผ่าตัดขากรรไกรแล้ว ตำแหน่งของฟันก็จะเปลี่ยนไปด้วย ระยะเวลาโดยรวมอยู่ที่ 3-4 ปี
2) การผ่าตัดขากรรไกรก่อนการจัดฟัน (Surgery-First Approach)
การผ่าตัดแบบ Surgery-First เป็นการผ่าตัดแบบตัดขั้นตอนแรกออกไป โดยเหลือเพียงการจัดฟันครั้งเดียวหลังผ่าตัด คนไข้สามารถเข้ารับการผ่าตัดเลื่อนขากรรไกรได้เลย ปัญหาโครงหน้าของคนไข้ได้รับการแก้ไขตั้งแต่ขั้นตอนแรก ไม่ต้องเสียเวลาทนกับรูปหน้าเดิมไปกับการจัดฟัน ระยะเวลาการรักษาโดยเฉลี่ยอยู่ที่ 1-2 ปี ในปัจจุบัน วิธีนี้จึงได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก
ถาม-ตอบ ข้อสงสัยยอดฮิต เกี่ยวกับการผ่าตัดขากรรไกร ศัลยกรรมปากอูม
Q: ผ่าตัดขากรรไกรเสี่ยงไหม?
A: การผ่าตัดขากรรไกรในปัจจุบัน ถือว่ามีความเสี่ยงน้อยมาก เนื่องจากมีเทคโนโลยีที่ช่วยลดความเสี่ยงจากการผ่าตัดโดนอวัยวะสำคัญ เช่น เส้นเลือด เส้นประสาท คนไข้สามารถรับรู้และร่วมวางแผนการรักษาไปพร้อมกับแพทย์ตั้งแต่ก่อนผ่าตัดจนถึงหลังผ่าตัด อีกทั้งยังมีระยะพักฟื้นไม่นาน คนไข้สามารถกลับไปใช้ชีวิตปกติได้เร็ว
Q: ในไทยมีการผ่าตัดแบบ Surgery-First ไหม?
A: คลินิกส่วนน้อยในไทยที่ทำการผ่าตัดรูปแบบนี้ เนื่องจากจำเป็นต้องใช้ความชำนาญของแพทย์สูง และเทคโนโลยีที่เอื้ออำนวยต่อการผ่าตัด หนึ่งในนั้นคือ Vertex Clinic ซึ่งเป็นคลินิกที่ผ่าตัดในรูปแบบ Surgery-First โดยใช้เทคนิค Nemotec V หรือคอมพิวเตอร์ 3 มิติ ที่ทำให้การผ่าตัดเป็นไปอย่างแม่นยำ รวดเร็ว ลดความเสี่ยงจากการเสียเลือดมาก อีกทั้งยังคำนึงถึงความสะดวกในการใช้ชีวิตหลังผ่าตัด และความสวยงามของคนไข้เป็นอันดับแรกอีกด้วย
อ่านบทความผ่าตัดขากรรไกรเพิ่มเติม
ผ่าขากรรไกร มีกี่แบบ เสี่ยงไหม? ผ่าตัดขากรรไกรราคา เท่าไร?
ประเภทของการผ่าตัดขากรรไกรร่วมกับการจัดฟัน มีกี่แบบ มีความเสี่ยงใหม่ ผ่าตัดขากรรไกรราคาเท่าไหร่ แก้ปัญหา ใบหน้าผิดรูป เพื่อเพิ่มความมั่นใจ…
ผ่าตัดขากรรไกร แบบไม่มัดฟัน คืออะไร? ข้อดีข้อเสีย?
ผ่าตัดขากรรไกรแบบไม่มัดฟันดีไหม มีข้อเสียยังไง เทคนิคการผ่าตัดสำหรับผู้ปัญหา ฟันไม่สบกัน ขากรรไกรเบี้ยว หรือหน้าไม่ได้รูป…
การวางแผนผ่าตัดด้วยเทคนิค Nemotec V (คอมพิวเตอร์ 3 มิติ)
ผ่าตัดกับแพทย์ Let Me In ด้วยเทคนิค Nemotec V ช่วยนำร่องการผ่าตัดโครงหน้าและขากรรไกร เหนือกว่าระบบ CT Scan และ แสกนแบบ 3 มิติ…
