ปัญหาฟันไม่สบกัน เป็นยังไง? แล้วกรณีแบบไหนควรรักษาแบบผ่าตัด

ปัญหาฟันไม่สบกัน (Malocclusion) เกิดได้จากหลายสาเหตุ ทั้งจากพันธุกรรม พฤติกรรมในวัยเด็ก รวมถึงปัจจัยทางโครงสร้างของกระดูกใบหน้าและขากรรไกร 

ฟันไม่สบกันคือ ภาวะที่ฟันบนและฟันล่างไม่สามารถประกบกันได้อย่างเหมาะสมปิดปาก ซึ่งดูเหมือนเป็นเรื่องเล็กน้อยในสายตาหลายคน แต่จริง ๆ แล้วส่งผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาว ทั้งในแง่ของการเคี้ยวอาหาร การพูด ความสวยงามของใบหน้า และแม้กระทั่งสุขภาพข้อต่อขากรรไกร

ฟันไม่สบกันเป็นยังไง

• ฟันสบลึก (Deep Bite) :
  ฟันหน้าหรือฟันหลังไม่สัมผัสกัน
• ฟันสบคร่อม (Crossbite) :
  ฟันหน้าบนครอบฟันหน้าล่างมากเกินไปและฟันล่างอยู่ด้านนอกฟันบนเมื่อกัดฟัน
• ฟันสบไม่ตรงกลาง (Midline Discrepancy) :
  ฟันบนและล่างไม่ตรงกัน
• ฟันสบห่าง (Spacing) :
  มีช่องว่างระหว่างฟันซี่ต่าง ๆ รูปหน้าขาดความสมดุล
• ฟันซ้อนเก (Crowding) :
  ฟันขึ้นเบียดกันเพราะพื้นที่ขากรรไกรไม่พอ
• ฟันยื่น (Protrusion/Overjet) :
  ฟันหน้าบนยื่นออกมาชัดเจนเมื่อเทียบกับฟันล่าง

ฟันไม่สบกันแบบไหนควรรักรัษาแบบผ่าตัด

1. ขากรรไกรล่างยื่น (Mandibular Prognathism)

ลักษณะ: ฟันล่างยื่นออกมาข้างหน้าเกินกว่าฟันบน ทำให้ใบหน้าดูยาว แข็ง

ปัญหา: เคี้ยวลำบาก, พูดไม่ชัด, รูปหน้าเสียสมดุล

เหตุผลที่ควรผ่าตัด: เกิดจากขากรรไกรล่างเจริญมากเกินไป จัดฟันอย่างเดียวไม่สามารถดันฟันล่างกลับได้

2. ขากรรไกรบนยื่น หรือยุบ (Maxillary Protrusion / Retrusion)

ลักษณะ: ฟันหน้าบนยื่นมากเกินไป หรือยุบเข้าไปด้านในจนทำให้ใบหน้าแบน

ปัญหา: ปากอูม, ยิ้มเห็นเหงือก, หุบปากไม่สนิท

เหตุผลที่ควรผ่าตัด: โครงสร้างกระดูกผิดปกติ การจัดฟันไม่สามารถแก้สัดส่วนใบหน้าได้

3. ฟันสบเปิดรุนแรง (Severe Open Bite)

ลักษณะ: ฟันหน้าไม่สัมผัสกันเลยแม้จะกัดฟันจนสุด

ปัญหา: เคี้ยวอาหารลำบาก, พูดไม่ชัด, รูปหน้ายาว

เหตุผลที่ควรผ่าตัด: มักเกิดจากกระดูกขากรรไกรเจริญผิดตำแหน่ง เช่น ขากรรไกรบนยาวเกินไป

4. ฟันสบคร่อมทั่วทั้งแนว (Total Crossbite)

ลักษณะ: ฟันล่างคร่อมฟันบนทั้งด้านหน้าและด้านข้าง

ปัญหา: รูปหน้าบิดเบี้ยว, ขากรรไกรเอียง, เคี้ยวข้างเดียว

เหตุผลที่ควรผ่าตัด: มักเกิดจากความไม่สมดุลของกระดูกทั้งสองด้าน

5. ฟันสบลึกมากร่วมกับคางสั้น (Deep Bite + Retrognathic Chin)

ลักษณะ: ฟันบนปิดฟันล่างจนมิด คางหดหรือหาย

ปัญหา: รูปหน้าไม่สมดุล ปวดขากรรไกร ฟันล่างสึก

เหตุผลที่ควรผ่าตัด: โครงสร้างขากรรไกรล่างเล็กหรือร่นไปด้านหลัง

ทำไมควร “รีบ” ผ่าตัดในบางกรณี?

• เพื่อป้องกันไม่ให้โครงหน้าเบี้ยวมากขึ้นเมื่ออายุมากขึ้น
• ลดภาระที่เกิดกับข้อต่อขากรรไกร
• ป้องกันปัญหาการนอน เช่น นอนกรน หรือหยุดหายใจขณะหลับ
• ยิ่งรักษาเร็ว การฟื้นตัวและผลลัพธ์ด้านรูปร่างหน้าจะยิ่งดี

อ่านเพิ่มเติม : Risk factors and correlates of snoring and observed apnea

ผ่าตัดกับ Vertex Clinic ดียังไง?

ดูแลโดยแพทย์เฉพาะทางขากรรไกรและศัลยกรรมใบหน้า

• ทีมแพทย์ที่มีประสบการณ์เฉพาะทางด้านการผ่าตัดกระดูกขากรรไกร
  วางแผนร่วมกับทันตแพทย์จัดฟันอย่างใกล้ชิด เพื่อให้ฟันและใบหน้ากลับมาสมดุลทั้งระบบ

ใช้เทคโนโลยี 3D Simulation วางแผนก่อนผ่าตัด

• จำลองผลลัพธ์ก่อนลงมือจริง ช่วยให้ผู้ป่วยเห็นภาพว่าหลังผ่าตัดจะเปลี่ยนแปลงอย่างไร
• แพทย์สามารถวางแผนตัดกระดูกได้แม่นยำ ลดความเสี่ยงและช่วยให้ผลลัพธ์ใกล้เคียงที่คาดหวัง

มีห้องผ่าตัดมาตรฐานสูง พร้อมวิสัญญีแพทย์ประจำ

• ความปลอดภัยระหว่างการผ่าตัดเป็นสิ่งสำคัญ
• มีการควบคุมความสะอาด ความดันอากาศ และระบบติดตามชีพจรแบบเรียลไทม์
• ดูแลโดยวิสัญญีแพทย์และทีมพยาบาลที่ผ่านการฝึกเฉพาะทาง

ใส่ใจเรื่อง “ความเจ็บปวดน้อย ฟื้นตัวเร็ว”

• ใช้เทคนิคพิเศษ เช่น PRF (Platelet-Rich Fibrin) กระตุ้นการสมานแผล
• เทคนิคแผลเล็ก บวมช้ำน้อย และช่วยให้ฟื้นตัวได้เร็วขึ้น
• มีโปรแกรมติดตามหลังผ่าตัดใกล้ชิดจนกว่าจะหายดี

ดูแลแบบ Personalized ตามปัญหาเฉพาะบุคคล

• แต่ละคนมีปัญหาขากรรไกรไม่เหมือนกัน เช่น ขากรรไกรยื่น ขากรรไกรสั้น ฟันสบเปิด ที่ Vertex จะวิเคราะห์ร่วมกันทั้งโครงสร้างกระดูก กล้ามเนื้อ ระบบการหายใจ และการสบฟัน เพื่อให้ผลลัพธ์ดีทั้งภายในและภายนอก

ดูแลแบบ Personalized ตามปัญหาเฉพาะบุคคล

• แต่ละคนมีปัญหาขากรรไกรไม่เหมือนกัน เช่น ขากรรไกรยื่น ขากรรไกรสั้น ฟันสบเปิด ฯลฯ ที่ Vertex จะวิเคราะห์ร่วมกันทั้งโครงสร้างกระดูก กล้ามเนื้อ ระบบการหายใจ และการสบฟัน เพื่อให้ผลลัพธ์ดีทั้งภายในและภายนอก

 

สรุป

เกิดจากปัจจัยทางพันธุกรรม เช่น ความไม่สมดุลของขากรรไกรบนและล่าง หรือพฤติกรรมการใช้งานฟันที่ผิดปกติ โดยเฉพาะในวัยเด็ก เช่น การใช้จุกนมหลอกเกินวัย การกัดเล็บ การหายใจทางปาก รวมถึงการสูญเสียฟันก่อนกำหนด นี้มีผลกระทบหลายด้าน ทั้งด้านโครงสร้าง (skeletal structure) การทำงานของระบบบดเคี้ยว (masticatory function) การออกเสียง การหายใจ รวมถึงมีความเชื่อมโยงกับโรคข้อต่อขากรรไกร (Temporomandibular Joint Disorders – TMD) และคุณภาพชีวิตโดยรวม

บทความใกล้เคียง ขากรรไกรยื่น ฟันไม่สบกัน แก้ไขด้วยวิธีไหน?